ÖN SÖZ
Bu proje sayesinde kasırgalar hakkında pek çok yeni bilgi edindim.
Birçok terimi, rüzgârlar çeşitleri arasındaki farkları, son yıllarda
gerçekleşmiş kasırgaların sonuçlarını detaylıca araştırıp öğrenmiş oldum.
Genel olarak doğal afetlerin neler olduğunu, kasırganın ne
olduğunu, özelliklerini, nasıl oluştuğunu, nerelerde görüldüğünü,
kategorilerini, son on beş yılda gerçekleşen kasırgaların genel özelliklerini,
insan ve ekonomi üzerindeki etkilerini bu kapsamlı araştırmam sayesinde çok iyi
bir şekilde öğendim.
Hatta kasırgaların nerelerde daha çok gerçekleştiğini araştırırken
Dünya haritasının özellikle Kuzey ve Güney Amerika kıtalarını bir kez daha çok
iyi bir şekilde tekrar etmiş oldum.
O nedenle, bu kapsamlı ve hazırlaması son derece keyifli ödev için
tüm coğrafya öğretmenlerimize teşekkür ediyorum.
Ocak, 2020
Suzan R. HOFSTEDE
Dünya’mızda pek çok farklı doğal afet vardır. Bu doğal afetlerden
biri de kasırgadır. Kasırga, su üzerinde görülen bir alçak basınç sistemlerine
denir. Bir fırtınanın hızı, saatte 200 kilometreyi geçtiği zaman
“kasırga” olarak kabul edilir.
Kasırgalar, rüzgârın çok büyük kütlelerle ve hızla yer
değiştirmesiyle oluşur. Suyun en az 26°C'lik deniz yüzeyi sıcaklığı olması ve
bu yüzeyin derinliği en az 50 metre olması gerekmektedir.
Ekvatora yakın, sıcak karakterli alçak basınç kuşağı ve subtropikal
yüksek basınç kuşağındaki rüzgâr akışı nedeniyle ekvatora yakın okyanuslar
üzerinde kasırgalar oluşmaktadır. Coriolis etkisi nedeniyle ekvator sınırının
üstüne geçememektedir. Son 20 yılda, Atlas Okyanusunun kuzey bölümünde
kasırgalar daha sık rastlanmıştır.
Araştırmalar sonucunda son 15 yılda meydana gelmiş olan
kasırgaların en büyük 12 tanesi incelenmesine karar verilmiştir. Bu kasırgalar;
Katrina, Wilma, Ike, Irene, Sandy, Matthew, Harvey, Irma, Maria, Michael,
Florence ve Dorian kasırgalarıdır.
Bu kasırgaların ortak özellikleri, Amerika Birleşik Devletleri ve
Güney Amerika kıtası bölgelerinde gerçekleşmiş olmaları ve hem çok ciddi
boyutlarda ekonomik hem de insan üzerindeki etkileri olmalarıdır.
Sonuç olarak, özellikle 5. kategoride olan kasırgalar, çok
tehlikeli ve ölümcül olabilmektedirler. Kasırgaları önlemek günümüzdeki
teknolojiyle çok da mümkün olmamakla birlikte; insanlar kasırga esnasında neler
yapmaları gerektiği hakkında bilgilendirilebilir ve devletler kasırgaların
sebep olduğu sorunları gidermek için belli bir bütçe ayırabilir, gerektiğinde
kullanarak ekonomik krizi en aza indirebilirler. Ayrıca evler daha sağlam
yapılırsa kategori 5 kasırgaları daha kolay bir şekilde atlatılabilir.
There are lots of different natural
disasters in our World. One of these natural disasters is hurricane. A
hurricane is a type of storm called a tropical cyclone, which forms over
tropical or subtropical waters. When the speed of the storm exceeds 200
kilometers per hour, it is considered as a “hurricane”.
Hurricanes are formed by a rapid
replacement of huge masses of wind. The surface temperature of the sea must be
at least 26°C and the depth of this surface should be at least 50 meters.
Hurricanes mostly occur at places with
subtropical barometric maximum which are close to the equator and the oceans
because of the wind flow. Due to the Coriolis Effect, hurricanes cannot cross
the equator boundary. In the last 20 years, hurricanes mostly occurred at the
northern part of the Atlantic Ocean.
As a result of the research, the 12 largest
hurricanes that occurred in the last 15 years were examined. These hurricanes
are; Katrina, Wilma, Ike, Irene, Sandy, Matthew, Harvey, Irma, Maria, Michael,
Florence and Dorian hurricanes.
The common points of these hurricanes are
they occurred at the United States and South American continent regions, and
they all have both serious impacts on economy and humans.
In conclusion, hurricanes, especially which
are in category 5, can be very dangerous. Although it is not possible to
prevent hurricanes with today’s technology, people can be informed about what
to do during hurricanes, states can allocate a certain budget for the impacts
of the hurricanes in order to minimize the economic crisis during the natural
disaster. In addition, hurricanes in category 5 can be overcome more easily if
the houses are built more strongly.
Dünya’mızda pek çok farklı doğal afet vardır. Doğal afetler;
insanların büyük bir oranda ya da tamamen kontrolü dışında gerçekleşen, insan
ve ekonomi üzerinde etkileri olan büyük çaplı ve tehlikeli olaylara
denilmektedir. Örnek olarak deprem, sel, orman yangınları, çığ, heyelan,
erozyon, kuraklık, hortumlar, kasırgalar vb. verilebilir.
En çarpıcı örnek, son günlerde tüm dünyanın konuştuğu
Avustralya’daki orman yangınlarıdır. Bu orman yangınları eylül ayından beri
devam etmektedir. Yangınlardan en çok hayvanlar etkilenmekle birlikte, beş
milyon hektarlık alan harap olmuş, binlerce ev terk edilmiştir. Hem insanlar,
hem hayvanlar, hem de ekonomi çok kötü bir yönde etkilenmiştir.
Bir başka örnek ise Marmara depremidir. 17 Ağustos 1999’da 7,4
büyüklüğünde gerçekleşen bu depremde Türkiye 17 bin 480 tane kayıp vermiştir.
On binlerce kişi yaralanmıştır. Bu depremde hayatını kaybeden herkesi sevgi ve
saygıyla anıyoruz.
Bu projede doğal afetlerin yıkıcı bir türü olan kasırgalar
incelenecektir. Yakın dönemde meydana gelmiş kasırgaların insan ve ekonomi
üzerindeki etkileri araştırılacaktır. Araştırma, son 15 yıldaki en büyük
kasırgaları içermektedir.
Kasırga, su üzerinde görülen bir alçak basınç sistemlerine denir.
Bir fırtınanın hızı, saatte 200 kilometreyi geçtiği zaman “kasırga”
olarak kabul edilir. Kasırgalara aynı zamanda tayfun ve tropikal siklon da
denmektedir.
Kasırgalar, oluştukları bölgelere göre isimler almaktadır. Örneğin,
Amerika Birleşik Devletleri’nde - Atlantik Okyanusu’nda - oluşanlara kasırga
(hurricane), Kuzey Pasifik Okyanusu’nun batısında oluşanlara tayfun (typhoon),
Hint Okyanusu’nda oluşanlara siklon
(cyclon), Avustralya’da oluşanlara ise Willy-Willies denir.
Maksimum sürati 39 knot[1]
olan rüzgârlara tropik alçak basınç denilmektedir. Sürati 40 ile 63 knot
arasında olduğu zaman tropik fırtına adını almaktadır. Bir rüzgârın sürati 64
knotu geçtiği takdirde kasırga denmektedir.
Merkezin oluşumu alt seviyedeki rüzgârların dönüşü ile
gerçekleşmektedir. Sistem Kuzey Yarımkürede saat yönünün tersi (siklonik) olan
bir dönüşe sahiptir. Çok erken oluştuğu takdirde Tropikal Deprasyon (Tropikal
Alçak Basınç Merkezi) olarak adlandırılır. Kuzey Atlantik’te kasırga sezonu 1
Haziran’da başlar ve oluşum için en az 26°C'lik deniz yüzeyi sıcaklığına
ihtiyaç duyar.
1-
Kasırgalar,
Beaufort ölçeğine[2]
göre saatte 118 kilometreden fazla süratle giden büyük ve şiddetli tropik
rüzgârlara denmektedir.
2-
Kasırgalar,
okyanusların ekvatora yakın tropik bölgelerinde oluştuklarından tropiktirler.
Coriolis[3]
etkisi nedeniyle kasırgalar ekvator sınırının üstüne çıkmamaktadır.
3-
Kasırgalar
sikloniktir. Oluşan rüzgâr, “göz[4]”
adı verilen bir merkezin etrafında döner. Dönüşleri kuzey yarımkürede saat
yönünün tersine (doğudan batıya) doğru iken, güney yarımkürede saat yönünde
(batıdan doğuya) doğru olmaktadır.
4-
Kasırgalar
alçak basınç sistemi olduğundan en düşük barometrik basınçlar[5]
kasırgalarda görülmektedir.
5-
Gök
gürültülü fırtına bir kasırgaya dönüşürken hafif nemli okyanus havasının buharlaşma-yoğunlaşma
döngüsüne sahip olması ve yerküre ve yüksek alanlar arasındaki hava basıncında
büyük bir fark olması gerekmektedir.
Hava kütleri binlerce kilometrekarelik büyük kara ve deniz
parçaları üzerinde aynı nem ve sıcaklığa sahip alanlar üzerinde oluşmaktadır.
Bu hava kütlelerinin birbiriyle karşılaştıkları alanlar ise cephe olarak kabul
edilir. Soğuk ve sıcak cepheler oluşarak ve basınç sistemlerine göre hareket
ederek yağış, rüzgâr gibi önemli meteorolojik olaylara sebep olurlar.
Hava ısınınca havanın kütlesi artar ve yükselir. Hava önce dikey
sonra yatay yönde hareket eder. Böylece kütlesel olarak yer değiştirir ve
basınç oluşur. Basınç sıcaklığa bağlı olduğundan yüksek ve alçak basınç
merkezleri oluşturur. Yüksek basınç soğuk, alçak basınç ise sıcaktır. Yüksek
basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru hareket eden havaya “rüzgâr”
denilmektedir.
Kasırgalar ise, rüzgârın çok büyük kütlelerle ve hızla yer
değiştirmesiyle oluşur. Suyun en az 26°C'lik deniz yüzeyi sıcaklığı olması ve
bu yüzeyin derinliği en az 50 metre olması gerekmektedir.
Orta enlem siklonları oluştuktan sonra 2000 kilometre üzerinde
etkili olurlar. Dünya’nın batıdan doğuya doğru dönmesiyle sistemlerde
genellikle batıya yönelmektedirler. Siklonlarla birlikte soğuk ve sıcak
cephelerde gittiği bölgeler üzerine yağışlar ve rüzgârlar havayı taşımaktadır
Kasırgalar çoğunlukla tropikal kuşakta bulunmaktadır. NASA’nın
yayınladığı bir Dünya haritası, 1851 yılından beri raporlara geçmiş tüm
kasırgaların izledikleri yolları göstermektedir. Haritaya göre, kasırgalar daha
çok okyanusların üzerinde gerçekleşmiştir.
Ekvatora yakın, sıcak karakterli alçak basınç kuşağı ve subtropikal
yüksek basınç kuşağındaki rüzgâr akışı nedeniyle ekvatora yakın okyanuslar
üzerinde kasırgalar oluşmaktadır. Coriolis etkisi nedeniyle ekvator sınırının
üstüne geçememektedir. (Dönen yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden havanın
kuzey yarım kürede hareket yönünün sağa, güney yarım kürede sola saptırma gücüne
coriolis kuvveti denir.) Son 20 yılda, Atlas Okyanusunun kuzey bölümünde
kasırgalar daha sık rastlanmıştır.
DÜNYADA SON YILLARDA GÖRÜLEN
KASIRGALAR
Araştırmalar sonucunda son 15 yılda meydana gelmiş olan
kasırgaların incelenmesine karar verilmiştir. Bu kasırgalardan en büyük 12
tanesi seçilmiştir. Bu kasırgaları incelerken her bir kasırga için;
Bu kasırga hakkında genel bilgiler,
·
Kasırga
nerede oldu,
·
Kasırga
ne zaman gerçekleşti,
·
Kasırganın
sonuçları neler,
·
Sonuçlarının
insanlar üzerindeki etkisi,
·
Sonuçlarının
ekonomi üzerindeki etkisi, başlıkları araştırılacaktır.
İncelenecek kasırgalar en eski olandan en yakın tarihte olacak
şekilde aşağıda sıralanmıştır:
1-
KATRINA
KASIRGASI 23 Ağustos 2005 – 31 Ağustos 2005
2-
WILMA
KASIRGASI 16 Ekim 2005 – 27 Ekim 2005
3-
IKE
KASIRGASI 1 Eylül 2008 – 15 Eylül 2008
4-
IRENE
KASIRGASI 21 Ağustos 2011 – 28 Ağustos 2011
5-
SANDY
KASIRGASI 22 Ekim 2012 – 2 Kasım 2012
6-
MATTHEW
KASIRGASI 28 Eylül 2016 – 10 Ekim 2016
7-
HARVEY
KASIRGASI 17 Ağustos 2017 – 2 Eylül 2017
8-
IRMA
KASIRGASI 30 Ağustos 2017 – 13 Eylül 2017
9-
MARIA
KASIRGASI 16 Eylül 2017 – 2 Ekim 2017
10-
MICHAEL
KASIRGASI 7 Ekim 2018 – 16 Ekim 2018
11-
FLORENCE
KASIRGASI 31 Ağustos 2018 – 18 Eylül 2018
12-
DORIAN
KASIRGASI 24 Ağustos 2019 – 10 Eylül 2019
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NERELERİ ETKİLEDİ: Amerika Birleşik Devletleri (Bahamalar, Florida, Küba,
Louisiana, Mississippi)
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 23 Ağustos 2005-31 Ağustos 2005
Bu kasırgada 1833 kişi vefat etmiştir. Kasırgadan sonra yağmacılık
ve şiddete eğilim artmıştır. Pek çok cinayet işlenmiş ve hırsızlık yapılmıştır.
Ayrıca çevrenin etkilenmesi, insanları bir kez daha etkilemiştir. Kıyılardaki
plajlarda erozyon olmuş ve 217 mil karelik alanı su basmıştır. Bununla beraber
hem insanlar hem de hayvanlar kötü etkilenmiştir.
Kasırganın ekonomik etkileri de insana olan etkileri kadar
fazladır. 2006’da petrol üretimi ve dağıtılması kesintiye uğradığından ve
yaklaşık olarak 30 tane petrol platformu yıkıldığından büyük bir maddi kayba
neden olmuştur. Bunun sonucunda 6 ay boyunca petrol üretimi olmamıştır. Bazı
bölgelerde yolların ana altyapısı hasar gördüğünden 10,5 milyar dolar yatırım
yapılmıştır. 5300 kilometre2’lik bir orman alanın yok olması ormancılık
sanayisine büyük zarar vermiştir ve bu zararın 5 milyar dolar olduğu tahmin
edilmektedir.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NERELERİ ETKİLEDİ: Amerika Birleşik Devletleri (Florida), Küba, Honduras,
Jamaika, Haiti
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 16 Ekim 2005 – 27 Ekim 2005
Wilma Kasırgası,
Atlantik havzasında kaydedilmiş en şiddetli kasırgadır. Bu kasırga, Amerika
Birleşik Devletleri’nin o bölgesini aynı kasırga sezonunda vuran 12.
kasırgadır. Kasırgada, toplamda 23 kişi
hayatını kaybetmiştir.
O bölgedeki aynı kasırga sezonundaki 12. kasırga olması ekonomiyi
de çok kötü etkilemiştir. Meksika Körfezi’nde petrol sektörü çok büyük zarara
uğramıştır.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NERELERİ ETKİLEDİ: Küba, Amerika Birleşik Devletleri (Teksas), Karayipler
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 1 Eylül 2008 – 15 Eylül 2008
Haiti’de yaşayan binlerce insan barınaklara yerleştirilmiştir.
Bahamalar’da yaşayanlar ise adaları terk etmek zorunda kalmışlardır. Yandaki
resim ise kasırga esnasında çekilmiştir ve bir insan rüzgârın etkisi nedeniyle
uçmak üzeredir.
Küba’yı ve Teksas’ı
etkileyen en masraflı kasırgadır. Amerika Birleşik Devletleri’ni -Teksas
eyaleti haricinde- etkileyen en masraflı üçüncü kasırgadır. 29,5 milyon
dolarlık zarara yol açmıştır.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NERELERİ ETKİLEDİ: Amerika Birleşik Devletleri(New York, New Jersey, Washington
D.C, Kuzey Karolina, Manhattan, Pensilvanya), Kanada, Karayipler
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 21 Ağustos 2011 – 28 Ağustos 2011
Tarihteki en büyük
10 kasırga arasında yer almaktadır. Bu kasırga sırasında 49 kişi hayatını
kaybetmiştir, 2 milyon kişi elektriksiz kalmıştır ve 5 havaalanı yolcu
uçaklarına, toplu taşıma sistemleri ve köprüler kapatılmıştır. ABD’nin doğu
kısımları tahliye edilmiştir ve 7 eyalette olağan üstü hâl ilan edilmiştir.
ABD, yıkılmış ağaçlar ve su taşkınları nedeniyle milyarlarca
dolarlık hasar görmüştür. Bu kasırga
toplamda 15,8 milyar dolarlık zarara yol açmıştır.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NERELERİ ETKİLEDİ: Küba, Porto Riko, Jamaika, Haiti, Kanada
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 22 Ekim 2012 – 2 Kasım 2012
6 milyon bina elektriksiz kalmıştır. Sandy Kasırgası’na “Akut”
yardım göndermiştir. 157 kişi hayatını kaybetmiştir. 7500 uçuş iptal
edilmiştir. Yüzlerce okul, süpermarket, metro, alış veriş merkezi, ofis,
restoran vb. kapatılmıştır.
Olağanüstü hâl ilan edilmiştir ve borsalar kapatılmıştır.
Borsaların bir gün boyunca kapalı olması durumunda zarar edilen miktar yaklaşık
1 milyon dolardır. Sigorta maliyeti yaklaşık 8 milyon dolardır ve toplam zarar
25 milyon dolardır.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NEREDE OLDU: Haiti, Küba, Bahamalar, Amerika Birleşik Devletleri (Florida,
Güney Carolina)
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 28 Eylül 2016 – 10 Ekim 2016
ABD’yi etkileyen en yıkıcı 15 kasırga arasında yer almaktadır. 350
bin kişi yardıma muhtaç kalmıştır. 603 kişi hayatını kaybetmiştir.
Matthew Kasırgası
nedeniyle 25 milyar dolarlık bir zarar oluşmuştur. Risk altındaki binalar
toplamda 189 milyar dolarken, altyapı ise 1 trilyon dolar değerindedir.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NEREDE OLDU: Honduras, Nikaragua, Amerika Birleşik Devletleri (Teksas,
Louisiana) Belize
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 17 Ağustos 2017 – 2 Eylül 2017
Yandaki fotoğrafta da gördüğünüz üzere bu kasırgada uçaklar sular
altında kalmıştır. ABD’de en az 37 kişi hayatını kaybetmiştir.
Bu kasırga 40 milyar dolarlık bir hasar vermiştir. Petrol üretim
kapasitesi 2,2 milyon varil azalmıştır.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NEREDE OLDU: Amerika Birleşik Devletleri (Florida), Saint Martin, Porto Riko,
Bahamalar, Küba, Karayipler, Barbuda, Havana, Virgin Adaları
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 30 Ağustos 2017 – 13 Eylül 2017
134 kişi hayatını kaybetmiştir. Bu kasırga 1 milyon 200 bin kişiyi
etkilemiştir. 5,6 milyon kişi evini terk etmek zorunda kalmıştır. 50 bin turist
ise Küba’yı terk etmek zorunda kalmıştır. Dalga boyu 11 metreyi aşmıştır.
Altyapı ciddi bir hasar görmüştür. 11 bin uçak seferi iptal
edilmiştir. Petrol şirketleri zarar etmiştir ve satış kayıpları yaşamıştır.
Toplamda 260 milyar dolar zarar edilmiştir.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NEREDE OLDU: Dominica Adası, Porto Riko, Amerika Birleşik Devletleri, Windward
Adaları, Dominika, Guadeloupe, Virgin Adaları, Mainland Birleşik Devletleri,
Hispanyola
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 16 Eylül 2017 – 2 Ekim 2017
3057 kişi hayatını
kaybetmiştir. Yandaki fotoğrafta kasırganın öncesi ve sonrası görülmektedir.
2017’de yapılan araştırmalara göre, üçüncü en ölümcül kasırga olduğu tespit
edilmiştir. 5. kategori, yani neredeyse tüm evlerin yıkıldığı kategoridir.
Toplam ekonomik maliyeti 260 milyar doları geçmiştir. Bunun
sebeplerinden biri de önceki iki ay içerisinde Harvey ve Irma kasırgalarının
aynı bölgeleri etkilemesidir.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NEREDE OLDU: Küba, Amerika Birleşik Devletleri (Florida), Georgia, Cayman
Adaları, Orta Amerika, Doğu Kanada
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 7 Ekim 2018 – 16 Ekim 2018
59 kişi hayatını kaybetmiştir. Michael kasırgası, Amerika Birleşik
Devletleri’nin kıyılarını 26 yıl içinde vuran ve Kategori 5 seviyesindeki tek
kasırga olmuştur.
25 milyar dolarlık
hasar oluşturdu. 900 bin ev ve iş yeri elektriksiz kalmıştır. Neredeyse bütün
çatılar uçmuş, ağaçlar devrilmiş, evler ve yollar yıkılmıştır.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NEREDE OLDU: Kuzey Carolina, Cape Verde, Bermuda, Güney Carolina, Maryland,
ABD’nin Doğu Yakası, Batı Afrika, Atlantik Eyaletleri
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 31 Ağustos 2018 – 18 Eylül 2018
53 kişi hayatını kaybetmiştir. Kuzey Carolina’da 3,4 milyon kümes
hayvanı telef olmuştur. Bu durumun hem insanlara hem de ekonomiye etkisi
olumsuz olmuştur.
Florence kasırgası nedeniyle doğalgaz santrali kapatılmıştır. 7
milyon tonluk iki kömür külü havzasından bazı maddelerin Cape Fear Nehri'ne
karıştığı tespit edilmiştir. Bu durumda hem kömür miktarı azalmıştır hem de
nehir kirlenerek doğaya büyük zararlar gelmiştir.
·
BU
KASIRGA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
·
KASIRGA
NEREDE OLDU: Bahamalar, Porto Riko, ABD’nin Doğu yakası, Atlantik Eyaletleri,
Grönland, İzlanda, Küçük Antiller, Jan Mayen
·
KASIRGA
NE ZAMAN GERÇEKLEŞTİ: 24 Ağustos 2019 – 10 Eylül 2019
Dorian kasırgası da diğer birçok kasırga gibi 5. kategorideydi.
Yandaki görsel ise Dorian kasırgasının uzaydan çekilmiş görüntüsüdür. Ölen
kişilerin sayısı en az 43’tür.
13 bin ev hasar
gördü veya yıkıldı. 220 binden fazla ev ve işyerinde elektrik kesintisi
yaşandı. 70 bin kişi gıda ve temiz su ihtiyacı duymuştur. Bu tarz nedenler
ekonomiye zarar vermiştir.
Kasırgalar, özellikle
5. kategoride olan kasırgalar, çok tehlikeli ve ölümcül olabilmektedirler.
Ayrıca hem ekonomik açıdan hem de sosyal açıdan pek çok olumsuz yönleri ortaya
çıkmaktadır. En çok Amerika Birleşik Devletleri’nde, Atlas Okyanusu çevresinde
ve ekvatora yakın bölgelerde gerçekleşmiştirler.
Kasırgaları önlemek günümüzdeki teknolojiyle çok da mümkün
olmamakla birlikte; insanlar kasırga esnasında neler yapmaları gerektiği
hakkında bilgilendirilebilir ve devletler kasırgaların sebep olduğu sorunları
gidermek için belli bir bütçe ayırabilir, gerektiğinde kullanarak ekonomik krizi
en aza indirebilirler. Ayrıca evler daha sağlam yapılırsa kategori 5
kasırgaları daha kolay bir şekilde atlatılabilir.
Suzan R. HOFSTEDE, 2020
KAYNAKÇA
YAKIN DÖNEMDE MEYDANA GELEN KASIRGALARIN İNSAN VE EKONOMİ
ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
TÜRKÇE
KAYNAKLAR
1.
https://sozluk.gov.tr/?kelime=KASIRGA
(erişim tarihi: 5.12.2019)
2.
https://www.mgm.gov.tr/genel/meteorolojiyegir.aspx?s=16
(erişim tarihi: 5.12.2019)
3.
https://kampbros.com/kasirga-nasil-olusur-alinabilecek-onlemler-nelerdir/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
4.
http://www.dortyol.gov.tr/kasirga
(erişim tarihi: 5.12.2019)
5.
https://tr.euronews.com/2019/08/12/kasirga-tayfun-ve-siklon-arasindaki-fark-nedir
(erişim tarihi: 5.12.2019)
6.
https://www.haberturk.com/dunya/haber/1622658-siddetli-kasirgalar-son-20-yilda-dunyanin-kabusu-haline-geldi
(erişim tarihi: 5.12.2019)
7.
http://www.bulutsu.org/ggg/?gun=120904
(erişim tarihi: 5.12.2019)
8.
https://www.wikizeroo.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvQ29yaW9saXNfZXRraXNp
(erişim tarihi: 5.12.2019)
9.
https://www.ensonhaber.com/dunya-meteoroloji-orgutu-el-nino-yeniden-cikabilir.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
10.
https://www.mgm.gov.tr/kurumsal/haberler.aspx?y=2012&f=siklon
(erişim tarihi: 5.12.2019)
11.
http://www.cografya.gen.tr/egitim/afetler/kasirga.htm
(erişim tarihi: 5.12.2019)
12.
https://cografyahocasi.com/sozluk/tropikal-siklon.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
13.
https://www.dunyaatlasi.com/kasirga-nedir-nasil-olusur/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
14.
http://cografyaharita.com/haritalarim/3g_dunya_siyasi_haritasi.png
(erişim tarihi: 5.12.2019)
15.
https://www.dersimiz.com/bilgibankasi/ruzgar-firtina-kasirga-tayfun-hortum-olaylari-hakkinda-bilgi-5583
(erişim tarihi: 5.12.2019)
16.
http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/neden-denizcilikte-hiz-birimi-olarak-knot-kullaniliyor
(erişim tarihi: 5.12.2019)
17.
https://bilimfili.com/kasirga-nedir/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
18.
https://1000fikir.com/konular/ruzgar-nasil-olusur-bilimsel-aciklama.24/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
19.
https://www.cografyabilimi.gen.tr/alcak-basinc-yuksek-basinc-karsilastirmasi/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
20.
http://atmosfer-basinci.nedir.org/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
21.
https://www.havaturkiye.com/reports/wxfacts/The-Beaufort-Scale.htm
(erişim tarihi: 5.12.2019)
22.
https://www.afad.gov.tr/afadem/dogal-afetler
(erişim tarihi: 5.12.2019)
23.
https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/17-agustos-1999-depreminin-19-yili-golcuk-depremi,NH4B5VENSkaSxNKqErAedQ/y_lMantY-kC0_oo6AxSImQ
(erişim tarihi: 5.12.2019)
24.
https://www.star.com.tr/yasam/17-agustos-depremi-kac-siddetinde-yasandi-17-agustos-depremi-kac-kisi-oldu-haber-1483211/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
25.
https://www.dw.com/tr/harvey-kas%C4%B1rgas%C4%B1n%C4%B1n-ard%C4%B1ndan/a-40337702
(erişim tarihi: 5.12.2019)
26.
https://www.bilgiustam.com/amerikadaki-kasirga-kategorileri-nasil-belirleniyor/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
27. https://www.wikizeroo.org/wiki/tr/Katrina_Kas%C4%B1rgas%C4%B1 (erişim tarihi: 5.12.2019)
28. https://tr.wikipedia.org/wiki/Wilma_Kas%C4%B1rgas%C4%B1 (erişim tarihi: 5.12.2019)
29. https://www.bilgiustam.com/olumcul-wilma-kasirgasi-enleri/ (erişim tarihi: 5.12.2019)
30. http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2005/10/051019_wilma_stronger.shtml
(erişim tarihi: 5.12.2019)
31. https://www.dunyabulteni.net/arsiv/abdyi-tehdit-eden-12inci-kasirga-wilma-h981.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
32. https://t24.com.tr/haber/ike-kasirgasi-4-kategoriye-yukseldi,5560 (erişim tarihi: 5.12.2019)
33. https://tr.wikinews.org/wiki/Irene_Kas%C4%B1rgas%C4%B1_ABD%27yi_vurdu
(erişim tarihi: 5.12.2019)
34. https://www.bilgiustam.com/yikici-irene-kasirgasi/ (erişim tarihi: 5.12.2019)
35. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2011/08/110828_irene_ny (erişim tarihi: 5.12.2019)
36. https://www.haberler.com/ekonomide-dibe-vuran-obama-yi-irene-kurtarabilir-2961595-haberi/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
37. https://www.sondakika.com/irene-kasirgasi/ (erişim tarihi: 5.12.2019)
38. https://www.ensonhaber.com/galeri/sandy-kasirgasi-abdyi-yikkti (erişim tarihi: 5.12.2019)
39. https://www.haberler.com/sandy-kasirgasi-kurbanlarina-akut-yardimi-4072599-haberi/ (erişim tarihi: 5.12.2019)
40. http://www.agos.com.tr/tr/yazi/3047/abd-de-sandy-kasirgasi-en-az-10-kisi-oldu-5-2-milyon-insan-karanlikta
(erişim tarihi: 5.12.2019)
41. https://www.cnnturk.com/2012/dunya/11/02/sandy.kasirgasi.bilancosu.157.olu/682890.0/index.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
42. https://t24.com.tr/yazarlar/vedat-ozdan/sandy-kasirgasi-abd-ekonomisini-nasil-etkileyecek,5821
(erişim tarihi: 5.12.2019)
43. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37579728 (erişim tarihi: 5.12.2019)
44. http://www.hurriyet.com.tr/haberleri/matthew-kasirgasi (erişim tarihi: 5.12.2019)
45. https://www.cnnturk.com/dunya/matthew-kasirgasi-abdye-ulasti (erişim tarihi: 5.12.2019)
46. http://uzmanpara.milliyet.com.tr/haber-detay/gundem2/matthew-ekonomiyi-de-yikti-gecti/58000/58427/
(erişim tarihi: 5.12.2019)
47. https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/499377.aspx (erişim tarihi: 5.12.2019)
48. https://www.dunya.com/dunya/abdde-harvey-kasirgasi-nedeniyle-en-az-37-kisi-oldu-haberi-379916
(erişim tarihi: 5.12.2019)
49. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41208692 (erişim tarihi: 5.12.2019)
50. https://www.amerikaninsesi.com/a/irma-kasirgasi-abd-ye-ulasmadan-ekonomisini-vurdu-abd-ekonomisini-vuruyor/4018105.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
51. https://www.sabah.com.tr/galeri/ekonomi/abdyi-sarsan-kasirgalarin-faturasi-belli-oldu/2
(erişim tarihi: 5.12.2019)
52. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41319929 (erişim tarihi: 5.12.2019)
53. https://www.cnnturk.com/ekonomi/dunya/abdyi-sarsan-kasirgalarin-faturasi-netlesiyor
(erişim tarihi: 5.12.2019)
54. https://www.sabah.com.tr/dunya/2018/10/12/floridayi-vuran-michael-kasirgasi-50-yilin-en-buyugu
(erişim tarihi: 5.12.2019)
55. https://www.cnnturk.com/dunya/florence-kasirgasi-can-almaya-devam-ediyor-35-olu
(erişim tarihi: 5.12.2019)
56. http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/florence-kasirgasi-santral-kapattirdi-40964248
(erişim tarihi: 5.12.2019)
57. https://www.cnnturk.com/dunya/dorian-kasirgasinda-olenlerin-sayisi-43e-yukseldi
(erişim tarihi: 5.12.2019)
58. https://www.bloomberght.com/dorian-kasirgasi-yeniden-guc-kazandi-2232086
(erişim tarihi: 5.12.2019)
YABANCI
KAYNAKLAR
59.
https://www.nasa.gov/audience/forstudents/k-4/stories/nasa-knows/what-are-hurricanes-k4.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
60.
https://www.rmets.org/resource/what-is-a-hurricane
(erişim tarihi: 5.12.2019)
61.
https://oceanservice.noaa.gov/facts/hurricane.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
62.
http://www.hurricane.com/what-is-a-hurricane.php
(erişim tarihi: 5.12.2019)
63.
https://www.yourdictionary.com/willy-willies
(erişim tarihi: 5.12.2019)
64.
https://www.bbc.com/news/world-australia-50951043
(erişim tarihi: 5.12.2019)
65.
https://www.washingtonpost.com/national/state-by-state-look-at-dangers-and-damage-caused-by-irene/2011/08/28/gIQAIGiFlJ_story.html
(erişim tarihi: 5.12.2019)
66.
https://www.wikizeroo.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvSHVycmljYW5lX01hcmlh
(erişim tarihi: 5.12.2019)
67.
https://www.accuweather.com/en/weather-blogs/hurricanefacts/when-and-where-do-hurricanes-o/286375
(erişim tarihi: 5.12.2019)
[1] Knot: Denizcilikte kullanılan hız birimidir. Saatte 1852
metre gidilen 1 deniz miline denmektedir.
[2]
Beaufort
Ölçeği: Rüzgâr hızını sakinden
(0 kuvvetinden), kasırgaya (12 kuvvetine) kadar gösteren standart bir ölçektir.
[3]
Coriolis Etkisi: Dönen
yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden havanın kuzey yarım kürede hareket
yönünün sağa, güney yarım kürede sola saptırma gücüne coriolis kuvveti denir.
[4] Göz:
Kasırganın merkezinde oluşan boşluğa denir.
[5]
Barometrik Basınç: Atmosfer basıncıdır. Bu basınç, atmosferi oluşturan gazların
ağırlıklarının cisimlerin üzerine uyguladığı kuvvettir.
Yorumlar
Yorum Gönder